گروه فرهنگی «سراج24»- مرتضی اسماعیل دوست: علی ملاقلی پور، جوانی است که در همین مدت نشان داده جدا از نگاه اخلاق گرایانه در اثرش، سر پُر شوری در بیان حقایق دارد. اتفاقاتی که برای فیلم «قندون جهیزیه» رخ داد و واکنش هایی را از سوی این فیلمساز جوان در بر داشت، مقدمه ای برای ورود فیلمسازی بود که ثبت عدالت در پیشانی نگاهش برجسته است. دغدغه های معرفتی علی ملاقلی پور در دوره ای که فیلمی برای جشنواره فجر ندارد، از جنس هشداری است به عاملان هدایت کننده جشنواره ای که باید ملی باشد و از جنس اسلامی. از این رو گفت و گویی صریح و بی پرده در «سراج24» با فرزند فیلمسازی گرانقدر چون رسول ملاقلی پور شکل گرفت که خواندنی و البته پیش برنده خواهد بود.
*سراج24: این روزها هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر، عملیات شروع برای گزینش آثار جشنواره پیش رو را آغاز کرده است و ابهاماتی در خصوص ساز و کار اجرایی و نحوه انتخاب و صلاحیت افراد گزینش گر رخ می دهد. شما به عنوان یکی از فیلمسازان معترض دوره گذشته، رویکرد جشنواره فیلم فجر در خصوص تاریخ پذیرش و تائید آثار را چگونه می بینید؟
- ملاقلی‌پور: مهم ترین مساله من این است که در صورت انجام هرگونه تبانی در مراحل مختلف انتخاب فیلم ها برای جشنواره، چه ساز و کار مشخصی برای پیگیری قانونی معترضان وجود خواهد داشت؟ در واقع اگر بنده به عنوان یک فیلمساز در طی روند انتخاب ها به این بی عدالتی ها پی ببرم باید به کجا جهت گرفتن حقم مراجعه کنم؟ آیا ارشاد به عنوان برگزارکننده جشنواره پیگیر این شکایت خواهد بود و یا باید به مراجع دیگری رجوع کرد؟ تا وقتی این مساله مشخص نشود که در برابر بی قانونی در جشنواره فجر که بزرگ ترین رویداد سینمایی در کشور است، چه نهادی باید پاسخگو باشد و چگونه می توان جلوی متخلف را گرفت، نمی توان به وضعیت پیش رو خوشبین بود. در واقع به دلیل این که ساز و کار مشخصی برای رعایت انصاف و عدالت در انتخاب فیلم ها برای جشنواره وجود ندارد، مطمئن باشید که احتمال انجام دوباره تخلف پیش خواهد آمد.
*سراج24: یعنی شما با فرض این که در هر دوره ای ناعدالتی هایی در جشنواره فیلم فجر رخ می دهد، به دنبال نهادی قانونی جهت پیگیری مطالبات فیلمسازان و اجرای عدالت می باشید؟
- ملاقلی‌پور: من براساس اعمال نفوذهایی که در دوره های گذشته جشنواره فجر رخ داد، این سوال را مطرح کردم. البته حتما در هر دوره ای از جشنواره در میان هیات انتخاب و داوران جشنواره آدم های با وجدان و منصفی وجود دارد، اما در صورت وجود افرادی که به دنبال اجرای سلایق خود و یا خصومت ها و یا انجام سفارشات وارده باشند، چگونه باید مقابله کرد؟ در واقع این گونه افرادی که خط می گیرند به راحتی می توانند کارشان را انجام دهند.
*سراج24: در شرایط حاضر نهادی جهت پاسخگویی اعتراضات به روند جشنواره وجود ندارد؟ در خصوص مشکلاتی که برای فیلم «قندون جهیزیه» در سال گذشته رخ داد، شما محلی برای رجوع شکایت خود نداشتید؟
- ملاقلی‌پور:من وقتی در سال گذشته بابت حذف فیلم «قندون جهیزیه» از جشنواره اعتراض خودم را به دبیر جشنواره اعلام کردم، ایشان به من گفت که اعتراضت به جایی نمی رسد! این جمله از طرف دبیر جشنواره خیلی ناجور است.
*سراج24:البته نهادهای قضایی در همه مواردی که منجر به شکایت شود امکان رسیدگی خواهند داشت؟
- ملاقلی‌پور:مساله مهم این است که در خود سینما مسائل حل و فصل شود و به سمت فضای قضایی و یا پلیسی نرود که آخرین راه ممکن است.
.jpg)
*سراج24:در فوتبال هم همین مساله مطرح می شود که برخی از تیم ها به دلیل سهل انگاری ها به سراغ نهادهایی خارج از فدراسیون فوتبال می روند و حتی پای فدراسیون بین المللی فوتبال را هم به میان می کشند که البته مسیر درستی نیست.
- ملاقلی‌پور:همینطور است، اما وقتی که این اتفاق در داخل خانواده سینما صورت نمی یابد و حتی گاها شنیده می شود که از خود وزارت ارشاد و یا بنیاد فارابی چنین نفوذهایی بابت برخی فیلم ها اعمال می شود، دیگر مساله بغرنج خواهد شد و این مساله نیاز به وجود نهادی نظارتی از داخل بچه های سینما دارد تا با وجود افرادی از طیف های مختلف فکری در آن نهاد پیگیری لازم انجام شود.
*سراج24:جشنواره فیلم فجر بخشی از اتفاقات بسیاری است که در سینمای ایران امکان رخ دادن دارد. ساز و کارهای پیشنهادی شما معطوف به فضا و موقعیت خارج از جشنواره هم خواهد بود؟
- ملاقلی‌پور:بله، مساله مهم دیگر که بعد از جشنواره فیلم فجر ادامه پیدا می کند، نمایش فیلم ها است که تخلفاتی در مرحله اکران پیش می آید.
*سراج24:در همان فوتبال کمیته هایی مانند اخلاق و یا انضباطی به طور مستمر به دنبال پیگیری اتفاقات هستند. فکر می کنید وجود کمیته ای دائمی برای سینما هم می تواند شکل یابد؟
- ملاقلی‌پور: دقیقا، همین کمیته ای که مثال می زنید را در سینما هم می خواهیم و خلاء آن به شدت احساس می شود. چرا که مطمئن باشید در سال های آینده اختلافات به اوج خود خواهد رسید و نسل های جدید به دنبال رسیدن به حق خود هستند.
*سراج24:البته در سازمان سینمایی کمیته های بسیاری وجود دارد که شاید چندان هم کارایی لازم را نداشته باشند. حالا وجود کمیته ای جدید آن هم در بدنه مدیریت سینمایی تا چه حد می تواند موثر واقع شود؟
- ملاقلی‌پور: بله، این را می دانم اما باید پذیرفت که هر چقدر عرصه رسیدگی ها و نظارت سخت تر باشد، فضا برای جولان آدم های متخلف بسته تر می شود، وگرنه با همه نظارت هایی که انجام می شود در نهایت این وجدان آدمی است که باید مراقب رفتار و کردارش باشد.
*سراج24:مساله مهم در جشنواره فیلم فجر، مبنای انتخاب آثار می باشد و سوال این جا است که چه متر و معیار فنی در انتخاب ها صورت می گیرد و اصلا اولویت پذیرش کنندگان چیست؟ مثلا ساختار فیلمنامه برایشان مهم بوده و یا فضای بصری و ساختار سینمایی را ملاک انتخاب ها قرار می دهند؟
- ملاقلی‌پور: حقیقتش این که ملاک ها براساس ارتباطات بوجود می آید! من حتی از پدر خودم مثال می زنم، آیا شده در طول جشنواره فیلم فجر، رسول ملاقلی پور از جشنواره کنار گذاشته شود؟ به هیچ وجه اینگونه نبوده است.
*سراج24:به دلیل اعتباری که یک فیلمساز مطرح می تواند برای جشنواره به دنبال داشته باشد.
- ملاقلی‌پور: هم به خاطر اعتبار جشنواره و هم این که فیلمساز دفاع مقدس است. ما بر این اساس اصلا نمی توانیم تصور کنیم که فیلم «بادیگارد» برای این دوره انتخاب نشود؟
*سراج24:در مورد افراد هیات انتخاب چه نظری ندارید؟
- ملاقلی‌پور: سوال این است که به چه دلیل هیات انتخاب فیلم ها در دوره قبلی جشنواره باید همچنان در دوره جدید حضور داشته باشند؟ شما به لیست هیات انتخاب نگاه کنید که چه افرادی در این هیات از پارسال تکرار شده اند. آن هم دوره ای که درست و یا نادرست اعتراضاتی را در بر داشت! به نظر شما این مساله مدیریت جشنواره را زیر سوال نمی برد؟!
*سراج24:البته در صورت وجود تغییرات حتی در هیات داوران جشنواره هم باز شاهد اعتراضاتی بوده ایم و شاید عدم تکرار افراد هیات به لحاظ روانی بتواند نقش موثری ایفا کند.
- ملاقلی‌پور: بله، مسائلی وجود دارد و حالا تنها خبرنگاران هستند که به عنوان شریان نظارت عمل می کنند و به دلیل خلاء هر گونه نظارت از سوی مسئولان فقط رسانه ها هستند که بیدارگر حقایق هستند. جالب این جا است که همه خبرنگاران به من می گویند که با این اعتراضات نگران ساخت فیلم بعدی خود نیستی؟ این نشان دهنده این است که رسانه های ما از اتفاقات خبر دارند.
*سراج24:البته متاسفانه خیلی از فیلمسازان با این رویه سینما خود را تطبیق داده اند!
- ملاقلی‌پور:متاسفانه همین است که با یک فریبکاری علنی مواجهیم و به دنبال سرپوش گذاشتن بر آن هستیم.
*سراج24: شما که این رویکرد مرسوم در سینمای ایران را مورد پذیرش قرار ندادید، دچار مشکل نخواهید شد؟
- ملاقلی‌پور:مساله مهم این است که باید افراد بدون نگرانی از تولید فیلم بعدی خود حرف شان را بزنند. یعنی این مساله باید شکل بگیرد که نمی توان با سیاست هویج و چماق دیگران را ساکت کرد! من اعلام کردم که نه یک فیلمساز اولی بلکه فیلمساز آخرین هستم و اصلا ترسی از گفتن حقایق ندارم.
*سراج24:مساله مهم این است که رفع مشکلات موجود نیاز به تشکل منسجم تری دارد و تنها یک فریاد چندان کارساز نخواهد بود!
- ملاقلی‌پور: بله، این را قبول دارم که بدنه سینما نباید در برابر ناعدالتی ها سکوت کند. اکثر آدم ها به من تبریک می گویند که بلندگوی حرف دل آن ها هستم اما من از اهالی سینما سوال دارم که چرا خودتان به اعتراض وضعیت ناگوار نمی پردازید؟! این آیه قرآنی است که «خداوند هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند.» پس هر گونه تغییر با توجه به خواسته و تلاش جمعی رخ می دهد. در سینما هم هیچ تغییری رخ نمی دهد، مگر این که سینماگران بنشینند و تکلیف شان را با خودشان روشن کنند. این مستلزم این است که اول پای شرافت و انسانیت خود بمانند و بعد به دنبال عرضه فیلم برای مردم باشند.
*سراج24:در این میان حتی بسیاری از انجمن های سینمایی هم نتوانستند مرتفع کننده ناراستی ها باشند!
- ملاقلی‌پور:حداقل مساله ای که در اعتراض فیلمسازان رخ می دهد، آگاهی سازی برای برخی مخاطبان و فیلمسازان جوانی است که آگاهی چندانی ندارند. کارگردان های اولی باید پای اثر خود بمانند چرا که برای فیلم خود زحمت کشیدند و حتی باید جنجال ایجاد کنند و جلوی فیلم های رانتی را بگیرند، این عین شرافت است.
*سراج24:شما خودتان را نماینده نسل جوانی می دانید که دیگر نمی خواهد تن به بازی رایج و پذیرفته شده دهد؟
- ملاقلی‌پور:امیدوارم بنده و امثال من آغاز کننده این جریان باشیم. من می دانم که این حرف ها نفعی برای من ندارد اما در نهایت به دنبال بهبود شرایط هستم. در حقیقت تا وقتی آدم ها نخواهند کاری کنند اتفاقی نمی افتد. مساله مهم بحث انسانی است و من این جا به عنوان یک فرد کوچک سینما به هیات انتخاب و داوران جشنواره فیلم فجر پیشنهاد می دهم که اگر هر جا احساس کردند که فشار و اعمال نظری بر آن ها می شود، استعفا دهند و همچنین در صورت مشاهده تبانی از سوی همکاران خود دست به افشاگری بزنند. این مساله براساس آزاده خواهی است و من خیلی امیدوارم که اگر همین خواسته برای یک نفر از اعضا هم تاثیرگذار باشد، باعث تحولی شود.
*سراج24: نگارش فیلمنامه و ساخت فیلم نیاز به وجود انرژی و تمرکز کافی خواهد داشت. فکر نمی کنید این اعتراضات، موجب کاهش توان فیلمسازی شما خواهد شد؟
- ملاقلی‌پور:بله، همین طور است و انقدر انرژی می گیرند که دیگر کارکردن سخت می شود اما من همه انرژی خودم را برای اعتراض به بی عدالتی ها و همچنین فیلمسازی خواهم گذاشت.
